Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bełchatowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2018 roku

Sąd Rejonowy w Bełchatowie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Bartłomiej Niedzielski

Protokolant: st. sekr. sąd. Jadwiga Jankowska

przy udziale Prokuratora: ---------------------

po rozpoznaniu na rozprawach w dniach 19 września i 17 października 2018 r.

sprawy R. P. ur. (...) w S. s. S. i T. z d. D.,

oskarżonego o to, że:

w dniu 8 marca 2017 r. w miejscowości B. woj. (...), działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził firmę (...) S.A. z/s w B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 9.000,00 zł. w ten sposób, że zawierając umowę pożyczki gotówkowej nr (...), wprowadził w błąd przedstawiciela firmy co do faktycznego zamiaru jej spłaty i wywiązania się z warunków tej umowy, czym działał na szkodę (...) S.A. z/s w B.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk

1.  uznaje oskarżonego R. P. za winnego tego, że w dniu 8 marca 2017 r. w B. (woj. (...)), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) SA z s. w B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 9.000 (dziewięciu tysięcy) złotych w ten sposób, że zawierając umowę pożyczki gotówkowej nr (...), wprowadził w błąd przedstawiciela pożyczkodawcy odnośnie zamiaru jej spłaty i wywiązania się z jej warunków, czym działał na szkodę (...) SA z s. w B., tj. czynu z art. 286 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 37 a kk w zw. z art. 34 § 1 i 1a pkt 1 kk, a także art. 35 § 1 kk wymierza mu karę 4 (czterech) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

2.  zwalnia oskarżonego z obowiązku zapłaty kosztów sądowych.

Sygn. akt II K 590/18

UZASADNIENIE

R. P. od 7 lutego 2006 r. jest zatrudniony w (...) SA Oddział w B. w pełnym wymiarze czasu pracy. Obecnie (od 1 września 2009 r.) pracuje na stanowisku (...) Na dzień 6 marca 2017 r. średnie wynagrodzenie netto oskarżonego z ostatnich 3 miesięcy wynosiło 7.591,78 zł.

/pismo (...) SA Oddział w B. z 11.05.2018 r. k. 35, zaświadczenie zakładu pracy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dn. 10.05.2018 r. k. 36, kserokopia umowy o pracę k. 37, kserokopia zaświadczenia zakładu pracy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dn. 06.03.2017 r. k. 19/

W dniu 8 marca 2017 r. w B. R. P. zawarł z (...) SA umowę pożyczki gotówkowej nr (...), na podstawie której wymieniona spółka udzieliła oskarżonemu pożyczki gotówkowej w kwocie 9.000,00 zł. W świetle tej umowy całkowitą kwotą do zapłaty była suma 19.920,00 zł, którą rozłożono na 48 rat po 415 zł poczynając od 18 kwietnia 2017 r., kiedy to wymagalna była pierwsza z rat.

/kserokopia ww. umowy wraz z załącznikami k. 7-12, kserokopia wniosku o udzielenie kredytu k. 13-18, kserokopia zaświadczenia zakładu pracy o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dn. 06.03.2017 r. k. 19, zeznania R. A. k. 53-54/

R. P. z tytułu powyższej umowy wpłacił na rzecz (...) SA jedynie kwotę 500 zł - w dniu 18 maja 2017 r.

/zeznania R. A. k. 53-54, potwierdzenie wpłaty k. 44/

W dniu 25 października 2017 r. pełnomocnik R. P. złożył w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. W świetle jego treści suma wierzytelności oskarżonego względem banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych przekraczała kwotę 517.000 złotych, zaś względem innych podmiotów sięgała kwoty ponad 587.000 zł. Spis wierzycieli liczył 118 pozycji. Suma wierzytelności wymagalnych już w miesiącu marcu 2017 roku wynosiła blisko 90.000 zł. W skład natomiast majątku R. P. wchodziło jedynie mieszkanie wraz z elementami wyposażenia o wartości szacunkowej niecałych 180.000 zł.

/wniosek o ogłoszenie upadłości k. 2-15 akt (...) SR w Piotrkowie Tryb./

W dniu 24 lutego 2017 r. R. P. wraz ze swoją żoną A. P. zawarł z L. D. umowę pożyczki na kwotę 98.570,00 zł, dla której całkowita spłata kapitału miała nastąpić do dnia 24 sierpnia 2017 r., zaś w między czasie spłacane miały być odsetki w kwotach po 2.500 zł miesięcznie przez okres 5 miesięcy poczynając od 24 marca 2017 r.

/kserokopia ww. umowy k. 26-30 akt (...) SR w Piotrkowie Tryb./

W marcu 2017 r. A. P. pracowała i zarabiała ok. 1700-1800 zł. Po opłaceniu wszystkich rat na utrzymanie rodziny pozostawało 500-600 zł.

/zeznania A. P. k. 118/

W połowie szkoły podstawowej syn oskarżonego doznał kontuzji kończyny, która uniemożliwia mu uprawnie sportu.

/zeznania A. P. k. 118/

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z 25 stycznia 2018 r. sygn. akt (...) ogłoszono upadłość dłużnika R. P. w celu likwidacji majątku.

/kserokopia odpisu ww. postanowienia k. 43/

R. P. ma (...) lat, jest żonaty, uzyskał wykształcenie średnie, z zawodu jest (...), pracuje jako (...) uzyskując dochód w wysokości ok. 7.000 złotych netto miesięcznie, który w 60 % jest zajęty z uwagi na ogłoszoną upadłość; ma na utrzymaniu jedno dziecko w wieku(...) lat; nie był karany.

/oświadczenie oskarżonego – k. 115; dane o karalności – k. 70/

Oskarżony nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Wyjaśniał, że zawierając przedmiotową umowę miał zamiar wywiązania się z jej warunków. Płynność finansową stracił w związku z popadnięciem w tzw. pętlę finansową dopiero później, kiedy komornik zajął mu wynagrodzenie. W związku z tym, w połowie roku 2017 zaczął szukać pomocy u doradców, a następnie wystąpił z wnioskiem o ogłoszenie upadłości (k. 60 i 116-117).

Sąd zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne w sprawie w zakresie zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki oraz sytuacji finansowej, w której znajdował się wówczas R. P. i jego rodzina Sąd poczynił przede wszystkim w oparciu o dokumenty sporządzone na okoliczność jej zawierania oraz dokumentację złożoną w sprawie o ogłoszenie upadłości oskarżonego, a także na podstawie zeznań R. A. i A. P.. Wymienione dokumenty nie były bowiem kwestionowane w sprawie, zaś treść zeznań żony oskarżonego w zakresie ilości środków jakie pozostawały rodzinie Państwa P. na życie korespondowała z treścią akt sprawy upadłościowej.

Kluczowym dla niniejszej sprawy było rozstrzygnięcie tego, czy R. P. zawierając umowę pożyczki miał zamiar wywiązania się z jej warunków, czy też zmierzał do wyłudzenia pieniędzy od pożyczkodawcy. W tym zakresie zarówno oskarżony jak i jego żona deklarowali, że R. P. chciał się wywiązać z zaciągniętego zobowiązania. Zdaniem jednak Sądu obiektywne okoliczności, wynikające przede wszystkim z lektury akt sprawy o ogłoszenie upadłości oskarżonego, w sposób oczywisty temu zaprzeczają. Rzeczywista bowiem sytuacja finansowa R. P. w chwili zawierania umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z (...) SA była taka, że nie był on w stanie spłacić tejże pożyczki. W świetle przecież treści złożonego pół roku później wniosku o ogłoszenie upadłości wysokość długów oskarżonego przekraczała 1.000.000 złotych (!), a w miesiącu, w którym zawierał umowę suma wymagalnych już wówczas wierzytelności sięgała blisko 90.000 zł. Ponadto, na dzień 24 marca 2017 r. przypadał już termin zapłaty pierwszej z pięciu rat odsetek z tytułu umowy pożyczki zawartej z L. D., w kwocie 2.500 zł, zaś już na 24 sierpnia 2017 r. oskarżony miał zwrócić wymienionemu przed chwilą pożyczkodawcy kapitał otrzymanej od niego pożyczki w wysokości ponad 90.000 zł. Okoliczności te w połączeniu z tym, że w świetle zeznań A. P. wówczas na życie zostało rodzinie 500-600 zł w sposób nie budzący najmniejszych wątpliwości wskazują, że oskarżony nie był w stanie wywiązać się z zaciągniętego zobowiązania. R. P. w chwili zawierania umowy miał długotrwałe trudności w regulowaniu zobowiązań, których już ówczesna wysokość była nieproporcjonalnie wyższa niż możliwości zarobkowe oskarżonego i stan jego majątku. Zdaniem Sądu wymienione okoliczności niezbicie dowodzą tego, że w chwili rozporządzenia mieniem przez pożyczkodawcę, oskarżony miał zamiar niewykonania zaciąganego zobowiązania. W praktyce bowiem nie był w stanie się z niego wywiązać. Skoro przecież osiągane przez R. P. zarobki nie wystarczały na spłacanie zaciągniętych już wcześniej przez niego długów, to tym bardziej nie mogły one wystarczyć na kolejne zobowiązania.

W związku z powyższym Sąd odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego oraz zeznaniom A. P. w zakresie, w którym utrzymywali oni, iż R. P. posiadał wolę spłaty pożyczki. Wskazane okoliczności pozwalają w sposób nie budzący żadnych wątpliwości na przyjęcie, że zamiarem oskarżonego było uzyskanie potrzebnych mu wtedy pieniędzy, a następnie „uratowanie” się ogłoszeniem upadłości. Odmienne zaś twierdzenia podnoszone w tym zakresie w wyjaśnieniach oraz zeznaniach stanowią jedynie przyjętą przez oskarżonego linię obrony, w której był wspierany przez żonę.

Mając na uwadze dokonaną ocenę materiału dowodowego i ustalony na jej podstawie stan faktyczny Sąd uznał R. P. za winnego tego, że w dniu 8 marca 2017 r. w B. (woj. (...)), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) SA zs. w B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 9.000 złotych w ten sposób, że zawierając umowę pożyczki gotówkowej nr (...), wprowadził w błąd przedstawiciela pożyczkodawcy odnośnie zamiaru jej spłaty i wywiązania się z jej warunków, czym działał na szkodę (...) SA zs. w B., tj. czynu z art. 286 § 1 kk.

W przypadku przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 § 1 kk wymaganym jest, aby sprawca w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego zachowania.

Błędem jest niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbiciem w świadomości człowieka. W przypadku osoby prawnej dla oceny, czy została ona wprowadzona w błąd lub czy wykorzystano jej błędne przeświadczenie o rzeczywistości, decydujące znaczenie ma stan świadomości osób wchodzących w skład organu tej osoby lub działających z ich umocowania.

Wprowadzenie w błąd oznacza zachowanie prowadzące do wywołania (powstania) u danej osoby błędu, a więc fałszywego odzwierciedlenia rzeczywistości w świadomości tej osoby, przy czym przed podjęciem działania przez sprawcę pokrzywdzony nie ma błędnego wyobrażenia o rzeczywistości. Innymi słowy, w sytuacji wprowadzenia w błąd sprawca wywołuje w świadomości pokrzywdzonego fałszywe wyobrażenie.

W rezultacie wprowadzenia w błąd pokrzywdzony ma rozporządzić mieniem, a więc pomiędzy zachowaniem sprawcy, polegającym na wprowadzeniu w błąd i niekorzystnym rozporządzeniem mieniem, zachodzić musi związek przyczynowy.

Ponadto, o istnieniu wyłudzenia nie decyduje co prawda samo zaniechanie oddania długu, ale z kolei deklarowana gotowość zapłaty jak i nawet spłacenie części długu nie ma znaczenia zasadniczego dla istnienia owego zamiaru. Są to bowiem na gruncie znamion czynu z art. 286 § 1 kk fakty od siebie niezależne.

W związku z tym, przyjąć należało, że przypisanym zachowaniem oskarżony wyczerpał znamiona występku stypizowanego w art. 286 § 1 kk, a więc oszustwa. R. P. działał bowiem w zamiarze, aby pokrzywdzona spółka udzieliła mu pożyczki. Wykorzystał do tego jej stan świadomości wynikający z wcześniejszej udzielanych pożyczek. Podstępnie zatajając przy tym przed pokrzywdzoną, że nie ma zamiaru spłacić pożyczki, na co wprost wskazuje jego kondycja finansowa z chwili zawierania umowy, która w praktyce wykluczała wywiązanie się z przedmiotowego zobowiązania.

Przy wymiarze kary Sąd na korzyść oskarżonego poczytał jego niekaralność.

W przekonaniu Sądu, wymierzona w oparciu o art. 286 § 1 kk w zw. z art. 37 a kk w zw. z art. 34 § 1 i 1a pkt 1 kk, a także art. 35 § 1 kk kara 4 miesięcy ograniczenia wolności polegająca na obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym odpowiada stopniowi jego winy i społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu oraz pozwala na osiągnięcie zapobiegawczych i wychowawczych celów kary w stosunku do R. P., a także czyni zadość potrzebie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Podkreślić bowiem trzeba, iż oskarżony swoim postępowaniem i jego tłumaczeniem w bardzo zmyślny sposób próbował przerzucić pełną odpowiedzialność na pokrzywdzoną, która udzieliła mu pożyczki oraz umniejszał przy tym ogromną skalę wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Tym samym, stopień niedochowania wierności prawu był wyraźny, a motywacja i sposób działania oskarżonego, który starał się nie dostrzegać rozmiaru swoich długów zasługiwał na zdecydowaną reakcję prawno-karną.

Na podstawie art. 624 § 1 kpk Sąd zwolnił oskarżonego od obowiązku zapłaty kosztów sądowych uznając, że ich uiszczenie byłoby dla niego zbyt uciążliwe ze względu na jego sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów. Oskarżonemu odebrano bowiem obecnie zarząd nad jego majątkiem w związku z ogłoszoną upadłością, a posiada on na utrzymaniu syna.